Z tego artykułu „Na czym polega przestępstwo oszustwa?” dowiesz się:
- kiedy mamy do czynienia z przestępstwem oszustwa z art.286 par. 1 Kodeksu Karnego?
- czy każde niewywiązanie się z umowy stanowi przestępstwo oszustwa?
- kiedy niedotrzymanie warunków umowy jest przestępstwem oszustwa?
- co grozi za przestępstwo oszustwa?
Na czym polega przestępstwo oszustwa z art.286 § 1 k.k.?
Przestępstwo oszustwa z art.286§1 k.k. polega na wprowadzeniu w błąd drugiej osoby lub wykorzystaniu błędu drugiej osoby (najczęściej kontrahenta – strony umowy) w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i doprowadzeniu jej w ten sposób do niekorzystnego rozporządzenia mieniem.
Sprawca przestępstwa oszustwa wprowadza inną osobę w błąd lub wykorzystuje błąd innej osoby po to, by osiągnąć jej kosztem nienależną korzyść majątkową.
Dla popełnienia przestępstwa oszustwa konieczne jest łączne spełnienie następujących przesłanek:
- wprowadzenie w błąd lub wykorzystanie błędnego przeświadczenia drugiej osoby, np. strony umowy
- doprowadzenie osoby wprowadzonej w błąd do niekorzystnego rozporządzenia mieniem
- działanie w celu osiągnięcia korzyści majątkowej
Wprowadzenie w błąd przy przestępstwie oszustwa polega na podstępnym wytworzeniu o innej osoby (np. strony umowy) błędnego obrazu rzeczywistości, np. przedłożeniu w Banku niezgodnego z prawdą zaświadczenia o zatrudnieniu w celu przekonania Banku o zdolności kredytowej.

Doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przy przestępstwie oszustwa polega na tym, że na skutek błędu druga strona umowy dokonuje czynności rozporządzającej mieniem, która jest dla niej niekorzystna i której by nie dokonała, gdyby znała prawdziwy obraz rzeczywistości.
Działanie w celu osiągnięcia korzyści majątkowej ma miejsce wówczas, gdy sprawca wprowadza w błąd drugą osobę po to właśnie, by działając pod jego wpływem dokonała niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Nie ma przy tym znaczenia czy sprawca działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej dla siebie czy też innej osoby.
Przestępstwo oszustwa przepisy Kodeksu Karnego
Przestępstwo oszustwa zostało uregulowane w art.286 Kodeksu Karnego.
Zgodnie z art.286 par. 1 Kodeksu Karnego przestępstwo oszustwa popełnia ten, kto w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd lub wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania.
Przestępstwo oszustwa obejmuje 3 odmiany w zależności od wagi popełnionego przestępstwa, w szczególności w zależności od rozmiaru szkody wyrządzonej osobie pokrzywdzonej przestępstwem oszustwa:
- zwykłe przestępstwo oszustwa – uregulowane w art.286 par. 1 Kodeksu Karnego zagrożone karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat
- przestępstwo oszustwa – wypadek mniejszej wagi – uregulowane w art.286 par. 3 Kodeksu Karnego – zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 1 roku
- przestępstwo oszustwa w stosunku do mienia znacznej wartości – uregulowane w art.294 par. 1 Kodeksu Karnego – zagrożone karą pozbawienia wolności od 1 roku do 10 lat.
Kiedy niewywiązanie się z umowy jest przestępstwem oszustwa?
Nie każde niedotrzymanie warunków umowy jest przestępstwem oszustwa.
Nie wywiązanie się z umowy stanowi przestępstwo oszustwa tylko wówczas, gdy jedna ze stron umowy w czasie zawarcia umowy wprowadza drugą stronę umowy w błąd, albo wykorzystuje błędne przekonanie drugiej strony z chęci zysku – w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.
Strona umowy popełnia przestępstwo oszustwa tylko wówczas, gdy już w czasie zawierania umowy zamierza doprowadzić drugą stronę umowy do niekorzystnego rozporządzenia mieniem i właśnie w tym celu – osiągnięcia korzyści majątkowej – wprowadza kontrahenta w błąd lub wykorzystuje jego błędne przeświadczenie.
Jeżeli strona umowy nie wywiąże się z warunków zawartej umowy, ale w czasie jej zawierania miała zamiar dotrzymać warunków umowy, wówczas nie popełnia przestępstwa oszustwa.
Ciężar udowodnienia zamiaru oszustwa, a więc nie wywiązania się z warunków umowy spoczywa na Prokuratorze.
Co grozi za przestępstwo oszustwa?
Za przestępstwo oszustwa grozi kara pozbawienia wolności, kara grzywny oraz obowiązek naprawienia szkody na rzecz osoby pokrzywdzonej przestępstwem oszustwa.
Podstawową karą wymierzana przez Sądy za przestępstwo oszustwa jest kara pozbawienia wolności.
Najczęściej Sądy wymierzają za przestępstwo oszustwa karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, niewielką karę grzywny oraz obowiązek naprawienia szkody na rzecz osoby pokrzywdzonej przestępstwem.
Kara pozbawienia wolności bez jej zawieszenia za przestępstwo oszustwa grozi osobom karanym wcześniej na karę pozbawienia wolności albo gdy szkoda wyrządzona pokrzywdzonemu wynosi kilkadziesiąt tysięcy złotych lub więcej.
Warunkowe umorzenie sprawy karnej o przestępstwo oszustwa
Gdy przestępstwo oszustwa stanowi wypadek mniejszej wagi, a więc zostało uznane przez Sąd za przestępstwo z art.286 par. 3 Kodeksu Karnego, wówczas Sąd może zamiast wyroku skazującego wydać wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne.
Warunkowe umorzenie sprawy karnej o przestępstwo oszustwa jest możliwe tylko wówczas, gdy Sąd uzna przestępstwo oszustwa za wypadek mniejszej wagi a więc za przestępstwo z art.286 par. 3 Kodeksu Karnego.
Warunkowe umorzenie sprawy karnej o przestępstwo oszustwa nie jest możliwe, gdy Sąd uzna przestępstwo oszustwa za tzw. zwykłe oszustwo z art.286 par. 1 Kodeksu Karnego, albo gdy przestępstwo oszustwa dotyczy mienia znacznej wartości, a więc stanowi przestępstwo z art.294 par. 1 Kodeksu Karnego
Osoba oskarżona o przestępstwo oszustwa, która przyznaje się do popełnienia przestępstwa i chce, by Sąd warunkowo umorzył postępowanie karne, musi wcześniej przekonać Sąd do uznania przestępstwa oszustwa za wypadek mniejszej wagi z art.286 par. 3 Kodeksu Karnego